Towarzysze Pancerni, 2017

Opis

Towarzysze Pancerni, 2017

Towarzysze pancerni (nazywani też „kozackimi”) byli obok husarii drugą główną formacją jazdy Rzeczypospolitej w XVII w. Walczyli zwykle w drugiej linii, wspierając szarże husarii, osłaniając skrzydła i kończąc przełamanie. W wielu bitwach odegrali istotną rolę – czasem nawet większą niż husaria, bo byli liczniejsi i bardziej uniwersalni. Towarzysze pancerni walczyli niemal we wszystkich bitwach, w których uczestniczyła husaria.

Na szczególne wyróżnienie zasługuje tu ich udział w  Bitwie pod Hodowem (11.VI.1694). Chociaż starcie to nie miała istotnego znaczenia strategicznego, to zapisało się jako niezwykły przykład chwały i męstwa a przede wszystkim wielkiego kunsztu wojennego polskiego oręża. Z powodu olbrzymiej dysproporcji sił bitwa ta bywa nazywana polskimi Termopilami. Około 400 polskich kawalerzystów (300 pancernych i 100 husarzy), pieszo z pomocą broni palnej przez sześć godzin odpierało  skutecznie ataki 40 tysięcy Tatarów, którzy widząc, że ponoszą zbyt duże straty, odstąpili. W odróżnieniu od bohaterskich 300 Spartan w bitwie pod Hodowem większości Polaków przeżyła.

Ważniejsze bitwy z udziałem pancernych obok husarii:

1. Bitwa pod Kircholmem (1605) – wojna ze Szwecją
Husaria wykonała główną szarżę, ale pancerni uczestniczyli w pościgu i dobijaniu rozbitej piechoty szwedzkiej.

2. Bitwa pod Kłuszynem (1610) – wojna z Moskwą
Husaria kilkadziesiąt razy szarżowała na przeważające siły moskiewsko-szwedzkie. Pancerni wspierali kolejne ataki, a później uczestniczyli w pościgu.

3. Bitwa pod Chocimiem (1621) – wojna z Turcją
Husaria wykonała kilka skutecznych uderzeń, ale główny ciężar walk z ogromną armią turecką spadł na pancernych. Byli niezastąpieni w odpędzaniu tatarskiej jazdy i osłonie obozu.

4. Bitwa pod Ochmatowem (1644) – z Tatarami
Pancerni walczyli ramię w ramię z husarią, rozbijając tatarską jazdę. Husaria przełamywała, pancerni ścigali i rozpraszali przeciwnika.

5. Bitwy powstania Chmielnickiego (1648–1657) – wojna z Kozakami i Tatarami
Pancerni byli wtedy liczniejsi niż husaria i stanowili główną siłę kawalerii koronnej.

6. Pod Beresteczkiem (1651) – pancerni walczyli na równi z husarią w przełamywaniu kozackich szyków i osłonie odwrotów.

7. Bitwa pod Połonką (1660) – wojna z Moskwą
Husaria przełamała moskiewską piechotę, a pancerni dopełnili zwycięstwa i rozbili jazdę przeciwnika.

8. Bitwa pod Chocimiem (1673) – wojna z Turcją
Jan III Sobieski wykorzystał husarię do głównego uderzenia, a pancerni w drugiej linii utrwalali przełamanie i ścigali uciekających Turków.

9. Odsiecz Wiedeńska (1683)
W słynnej szarży z Kahlenbergu husaria była „ostrzem włóczni”, ale za nią szła ogromna masa pancernych i lekkiej jazdy. To oni zwiększyli impet szarży, rozciągnęli ją na szeroki front i dopełnili rozgromienia Turków.